|
Bakının Sulutəpə qəsəbəsindəki E.Sultanov adına
217 nömrəli tam orta məktəbdə dərslərini fəal
təlimin tələbləri əsasında quran, interaktiv
təlim üsullarından səmərəli istifadə edən
müəllimlər çoxdur. Onlardan üçü bu sahədəki
təcrübəsini aprelin 15-də müxtəlif siniflərdə
apardıqları "açıq dərs"lərdə nümayiş etdirdi.
"Açıq dərs"lərdə məktəbin müəllimləri ilə
yanaşı, Bakı Şəhəri üzrə Təhsil İdarəsi Metodik
Mərkəzindən, Binəqədi rayonundakı bir sıra
məktəblərdən nümayəndələr də iştirak edirdilər.
 Tədbirin
proqramına uyğun olaraq qonaqlar əvvəlcə
məktəblə, burada tədris üçün yaradılmış şəraitə
tanış oldular. Direktor Bənövşə Cəfərova
rəhbərlik etdiyi tədris ocağı, kurikulumların
tətbiqi, tədrisin keyfiyyətinin yüksəldilməsi
ilə bağlı son illər məktəbdə görülmüş işlər
haqqında onlara ətraflı məlumat verdi. Sonra
Azərbaycan dili və ədəbiyyat müəllimi Həqiqət
Əliyevanın VIII "e" sinfində, ibtidai sinif
müəllimləri Lütfiyyə Hüseynovanın, III "ç"
sinfində Azərbaycan dilindən, Ülviyyə
Dünyamalıyevanın II "ç" sinfində riyaziyyatdan
apardıqları "açıq dərs"lər dinlənildi.
VIII "e" sinfində ədəbiyyatdan aparılan dərsin
mövzusu "Mirzə Səfər" hekayəsinin təhlili idi.
Təcrübəli müəllim Həqiqət Əliyeva qruplarla iş
formasından, işgüzar səs-küy, söz
assosiasiyaları, əqli hücum, rollu oyunlar,
diskussiya kimi fəal təlim üsullarından, İKT-dən
bacarıqla istifadə etdiyi dərsdə öncə təşkilati
hissəyə qısa vaxt ayırdı. Hər birində 6 şagird
olan 4 qrupun liderləri davamiyyət haqqında
məlumat verib təmsil olunduqları "Zirvə",
"Kəpəz", "Şəfəq", "Zəfər" qruplarını qısa şeir
parçaları ilə təqdim etdilər. Sonra dərsin
motivasiyanın yaradılması - dərketmə mərhələsi
üzrə iş aparıldı. Müəllim bir neçə şagirdə
əsərin planını oxutdurdu. Əsərin məzmunu ilə
bağlı tərtib olunmuş suallar proyektor vasitəsi
ilə lövhədə əks etdirildi. Qrupların hər biri
özlərinə ünvanlanmış 3 suala cavab verdi.
Şagirdlərin cavabları yoldaşları tərəfindən
edilən əlavələrlə daha da dolğunlaşdırıldı və
dəqiqləşdirildi, beləliklə, əsərin məzmunu tam
əhatə olundu.
Sonra müəllim şagirdlərin qarşısına belə bir
problem sualı qoydu: "Hekayədə təsvir olunan
hadisə, sizcə, hansı dövrdə baş vermişdir? Həmin
dövr haqqında nə bilirsiniz?".
Sualları cavablandıran şagirdlər hekayədə təsvir
olunan hadisənin baş verdiyi dövr haqqında öz
fikir və mülahizələrini bildirdilər, hekayənin
müəllifi Ə.Haqverdiyev, onun əsərləri haqqında
danışdılar. Müəllim isə öz şərhində şagirdlərin
fikirlərini inkişaf etdirərək hekayənin
yazıldığı dövr və şərait haqqında daha geniş
məlumat verdi.
Hekayənin ayrı-ayrı məqamları üzərində də iş
getdi. Şagirdlər müəllimin "Mirzəyə hər yerdə
ehtiram göstərilirdi" cümləsi haqqında
düşünmüşsünüzmü" sualına da düzgün cavab verərək
Mirzə Səfərə göstərilən ehtiramın səbəbini onun
düz işləməsi, rüşvət almaması ilə
əlaqələndirdilər.
Sonra "Papaq" bədii filmindən fraqmentlər
nümayiş olundu, şagirdlər Həsən ağa ilə Mirzə
Səfərin dialoqunu səhnələşdirdilər. Daha sonra
müəllim şagirdlərlə Mirzə Səfərlə Həsən ağanın
xarakterik xüsusiyyətlərini müəyyənləşdirməyə
imkan verən "Kim tez tapar" oyunu keçirdi.
Şagirdlər verilmiş iki sxem üzrə hər iki surətə
xas xüsusiyyətləri qeyd etdilər.
Dərsin yaradıcı tətbiqetmə mərhələsində müəllim
şagirdləri krossvord üzərində işlətdi və yekunda
onların fəaliyyətlərini lövhədən asılmış xüsusi
qiymətləndirmə cədvəli üzrə qiymətləndirdi.
İbtidai sinif müəllimi Lütfiyyə Hüseynovanın III
"ç" sinfində Azərbaycan dilindən "açıq dərs"i də
həmkarlarının və qonaqların böyük marağına səbəb
oldu. "Kərpickəsən qocanın hekayəti" mövzusunda
dərs görkəmli sənətkarımız Bülbülün ifasında
Üzeyir Hacıbəylinin məşhur "Sevgili canan"
romansının dinlənilməsi ilə başlandı.
Müəllimin mahnının müəlliflərinin kimliyi,
onların hansı əsərlərini tanıdıqları barədə
verdiyi sualları cavablandıran şagirdlər Üzeyir
Hacıbəyli, Nizami Gəncəvi haqqında kifayət qədər
məlumatlı olduqlarını nümayiş etdirdilər.
N.Gəncəvinin poemaları haqqında növbə ilə
məlumat verən qruplar həmin poemaların adları
ilə adlandırıldı.
"Kərpickəsən qoca və cavan" hekayəsindən bir
səhnəni əks etdirən şəkil lövhədən asılaraq
hekayə üzərində iş aparıldı. Müəllim özü
hekayəni ifadəli oxuduqdan sonra onu hissə-hissə
şagirdlərə də oxutdu. Oxunmuş hər hissənin
təhlili aparıldı. Müəllim dərsin fənlərarası
inteqrasiya imkanlarından da faydalanaraq
"kərpickəsən" sözünü quruluşuna görə şagirdlərə
təhlil etdirdi.
Daha sonra müəllim hekayənin mahiyyətini açmağa
kömək edən suallarla qruplara müraciət etdi və
alınan cavabları ümumiləşdirərək həmin əsərində
Nizaminin insanları öz halal zəhməti ilə
dolanmağa çağırdığını bildirdi. Bu məsələnin
indi də aktual olduğunu deyən müəllim, hazırda
ölkəmizdə korrupsiyaya, rüşvətxorluğa qarşı
geniş mübarizə aparıldığını bildirməklə əsəri
müasir həyatımızla bacarıqla əlaqələndirdi.
Dərsin növbəti mərhələsində şagirdlərə iş
vərəqləri paylanaraq onlara mövzu ilə bağlı
atalar sözləri yazmaq təklif olundu. 5-10 dəqiqə
ərzində şagirdlər müstəqil işləyərək tapşırığı
yerinə yetirdilər və onun təqdimatını etdilər.
Sonra 3 şagird hekayəni səhnələşdirdi.
İbtidai sinif müəllimi Ülviyyə Dünyamalıyevanın
II "ç" sinfində riyaziyyatdan "Təqvim"
mövzusunda "açıq dərs"i də çox maraqlı keçdi.
Müəllim "Təqvim", "Saat", "Həftə", "İl"
adlandırılan qrupları təqvimə, adlarını
daşıdıqları zaman vahidlərinə dair çox maraqlı
hazırlanmış iş vərəqləri üzərində müstəqil
işlətdi. Hər qrup öz təqdimatlarında təqvim və
zaman vahidləri haqqında dolğun məlumat
verdilər. Dərslik üzərində iş aparıldı. Qruplara
təqvimlər paylanaraq onlar əsasında şagirdlər
həftənin günləri, ilin ayları, hansı ayların
neçə gün olması və s. kimi çoxsaylı sualları
cavablandırdılar, məsələ və misallar həll
etdilər.
Dərslər başa çatdıqdan sonra onların müzakirəsi
aparıldı.
Bakı Şəhəri üzrə Təhsil İdarəsi Metodik
Mərkəzinin direktor müavini Sitarə Məmmədova,
mərkəzin Nəsimi-Binəqədi bölməsinin müdiri Həvva
Əsgərova, 83 nömrəli məktəb-liseyin direktoru
Yaqut Sadıqova, 297 nömrəli məktəbin ədəbiyyat
müəllimi Şəhla İmanova və başqaları çıxış edərək
dinlədikləri dərsləri, müəllimlərin və
şagirdlərin hazırlığını yüksək
qiymətləndirdilər, müəllimlərin dərslərdə
interaktiv təlim metodları və üsullarından geniş
və düzgün istifadə etdiklərini, fənlərarası
inteqrasiyaya diqqət yetirdiklərini, çox zəngin
resurslar hazırladıqlarını qeyd etdilər, bəzi
tövsiyələr verdilər.
Yusif ƏLİYEV |
